Domheid

Domheid is het gebrek aan verstand, intelligentie of wijsheid:

• „Tegen domheid vechten zelfs de goden tevergeefs.”

• Origineel in het Duits:
  “Mit der Dummheit kämpfen Götter selbst vergebens.”
• Bron: Friedrich Schiller, Die Jungfrau von Orleans, 1801, 3. Akt, 6. Auftritt
• Aanhaling(en): Harm Visser, 'Natuurlijk is het westen superieur', Trouw, 17 april 1999

• „Het is beter te zwijgen en dom te lijken, dan te spreken en alle twijfel weg te nemen.”

• Origineel in het Engels:
  “It is better to remain silent at the risk of being thought a fool, than to talk and remove all doubt of it.”
• Bron: Maurice Switzer, Mrs. Goose, her book, 1907, p. 29
• Aanhaling(en): Serge Simonart, ‘Een nadeel van mijn beroep? Mijn mensbeeld is er niet op verbeterd’: Ariane Braccio uit ‘De rechtbank’, De Morgen, 16 september 2019
• Dit en aanverwante citaten worden meestal toegeschreven aan Abraham Lincoln of Mark Twain, maar volgens QuoteInvestigator is het waarschijnlijker dat ze afkomstig zijn van Maurice Switzer. Het bijbelboek Spreuken (17:28) bevat een verwant idee: Een zwijgende dwaas wordt beschouwd als verstandig.

• „Hoe minder intelligent de blanke is, hoe dommer hem de zwarte lijkt.”

• Origineel in het Frans:
  “Moins le blanc est intelligent, plus le noir lui paraît bête.”
• Bron: André Gide, Voyage au Congo, 1927
• Aanhaling(en): Johan Velter, André Gide – Reis naar Congo (2), SFCDT, 20 juni 2020
• Dagboeknotitie van 24-25 augustus 1925

• „Het grootste probleem van de moderne wereld is dat domme mensen zo verdomd zeker zijn van zichzelf, en intelligente mensen vol twijfel zitten.”

• Origineel in het Engels:
  “The fundamental cause of the trouble is that in the modern world the stupid are cocksure while the intelligent are full of doubt.”
• Bron: Bertrand Russell, "The Triumph of Stupidity" (10 mei 1933), opgenomen in: Mortals and Others. American Essays, 1931-1935, vol. 2, 1975, p. 28
• Aanhaling(en): Yves Desmet, Laat het een nieuwjaarsvoornemen zijn om iedereen wat meer twijfelruimte toe te staan, De Morgen, 22 december 2014.

• „Vast staat dat domheid geen gebrek aan intelligentie is, maar een moreel tekort. Er zijn mensen met een buitengewoon snel verstand die dom zijn, en mensen met een traag verstand die allesbehalve dom zijn.”

• Origineel in het Duits:
  “Soviel ist sicher, daß sie nicht wesentlich ein intellektueller, sondern ein menschlicher Defekt ist. Es gibt intellektuell außerordentlich bewegliche Menschen, die dumm sind, und intellektuell sehr Schwerfällige, die alles andere als dumm sind.”
• Bron: Dietrich Bonhoeffer, Von der Dummheit in: Widerstand und Ergebung. Briefe und Aufzeichnungen aus der Haft, 1953, p. 17
• Aanhaling(en): Rob Riemen, Mens worden is een kunst. Vier etudes, 2023, p. 152
• Bonhoeffer schreef dit in 1943 in de gevangenis als onderdeel van zijn Bilanz nach 10 Jahren.

• „Niemand is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen.”

• Bron: Gemunt door Matthijs van Boxsel in 1986 en gebruikt door de cabaretier Theo Maassen (Ruwe pit, 1997)
• Aanhaling(en): Tegen beter weten in, Columnx.nl, 5 juli 2006
• Van Boxsel richtte zich naar Idee 523 van Multatuli: Geen schrijver is verstandig genoeg om de domheid zijner lezers te begrijpen.

• „Ik denk dat dwazen dwaasheden vertellen. Het is zoals met appelbomen, die brengen appels voort.”

• Origineel in het Frans:
  “Je pense que les idiots disent des idioties. C'est comme les pommiers produisent des pommes.”
• Bron: Simon Leys in Apostrophes op Antenne 2, 27 mei 1983 (clip op DailyMotion)
• Aanhaling(en): Rik Van Cauwelaert, De strijd van Simon Leys, De Tijd, 19 februari 2016
• In het literaire televisieprogramma Apostrophes nam Leys geen blad voor de mond om het werk van Maria Antonietta Macciocchi, een apologete van het maoïsme, af te kraken.

• „Ben ik nou degene die zo slim is, of ben jij zo dom?”

• Bron: Persconferentie na afloop van Ajax-NAC, 6 april 1996 (YouTube)
• Aanhaling(en): Lieke Liefkes, ‘Ben jij nou zo dom of ben ik nou zo slim?’ De ad hominem-drogreden als strategische manoeuvre in voetbalinterviews, masterscriptie Taalbeheersing van het Nederlands, Universiteit Leiden, 2018
• Als trainer van Ajax wilde Van Gaal in 1996 niet dat gesproken werd over het nakende vertrek van Edgar Davids en Michael Reiziger naar AC Milan, een publiek geheim dat door vakbondsvoorzitter Theo van Seggelen was benoemd. Toen de journalist Ted van Leeuwen aan Van Gaal vroeg welk belang Theo van Seggelen kon hebben bij het doen uitlekken van hun vertrek, kafferde de trainer hem uit.