Friedrich Nietzsche

Friedrich Nietzsche

Wikipedia

Friedrich Nietzsche (15 okt 1844 - 25 aug 1900) was een Duits filosoof en filoloog.

• „De wateren van de godsdienst stromen weg en laten moerassen of vijvers achter; de naties stellen zich weer als doodsvijanden op en willen elkaar het liefst verscheuren. De wetenschappen zonder maat of regel en aan een blinde laisser-faire onderworpen versplinteren en ontwrichten alles waarin men vast geloofde; de ontwikkelde standen en staten worden door een uiterst verachtelijke geldeconomie meegesleurd. Nooit was de wereld méér wereld, nooit armer aan liefde en goedheid. De geleerde standen zijn geen lichtbakens of toevluchtsoorden meer temidden van al deze onrustige verwereldlijking; zij worden zelf met de dag onrustiger, gedachte- en liefdelozer. Alles staat in dienst van de komende barbaarsheid, de huidige kunst en wetenschap inbegrepen.”

• Origineel in het Duits:
  “Die Gewässer der Religion fluten ab und lassen Sümpfe oder Weiher zurück; die Nationen trennen sich wieder auf das Feindseligste und begehren sich zu zerfleischen. Die Wissenschaften, ohne jedes Maß und im blindesten laisser faire betrieben, zersplittern und lösen alles Festgeglaubte auf; die gebildeten Stände und Staaten werden von einer großartig verächtlichen Geldwirtschaft fortgerissen. Niemals war die Welt mehr Welt, nie ärmer an Liebe und Güte. Die gelehrten Stände sind nicht mehr Leuchttürme oder Asyle, inmitten aller dieser Unruhe der Verweltlichung; sie selbst werden täglich unruhiger, gedanken- und liebeloser. Alles dient der kommenden Barbarei, die jetzige Kunst und Wissenschaft mit einbegriffen.”
• Bron: Friedrich Nietzsche, "Schopenhauer als Erzieher" in: Unzeitgemäße Betrachtungen, vol. 2, 1899, p. 37 (oorspr. 1874)
• Aanhaling(en): Rob Riemen, Mens worden is een kunst. Vier etudes, 2023, p. 26
• Aangehaald in de vertaling van Thomas Graftdijk, herzien door Hans Driessen (Menselijk, al te menselijk, 2000)

• „Geschiedenis gaat bijna altijd over slechte mensen, waarover men later niets dan goed zegt.”

• Origineel in het Duits:
  “die Geschichte handelt fast nur von diesen schlechten Menschen, welche später gutgesprochen worden sind!”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Morgenröthe (Morgenrood), paragraaf 20, 1881.
• Aanhaling(en): Dr. Guy Liagre, tussen behouden en vernieuwen, ongedateerd.

• „Loopt een oorlog ongelukkig af, dan vraagt men naar degene die 'schuldig' is aan de oorlog; loopt hij zegevierend ten einde, dan prijst men zijn aanstichter.”

• Origineel in het Duits:
  “Läuft ein Krieg unglücklich aus, so frägt man nach Dem, der „Schuld“ am Kriege sei; geht er siegreich zu Ende, so preist man seinen Urheber.”
• Bron: Friedrich Nietzsche (1887), Morgenröthe (Morgenrood), Leipzig: Verlag von E. W. Fritzsch, paragraaf 140.
• Aanhaling(en): Edward Loef, Moegestreden, Loef, 23 november 2014.

• „Wat is schadelijker dan alle ondeugden? — Het daadwerkelijke medelijden met alle mislukkelingen en zwakkelingen — het christendom...”

• Origineel in het Duits:
  “Was ist schädlicher als irgend ein Laster? — Das Mitleiden der That mit allen Missrathnen und Schwachen — das Christenthum…”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Der Antichrist (De antichrist), passage 2
• Aanhaling(en): H. Stoorvogel, De leerling, Uitgeverij Kok, 2007, ISBN 9789029718523.

• „Wat me niet doodt, maakt me sterker.”

• Origineel in het Duits:
  “Was mich nicht umbringt, macht mich stärker.”
• Bron: Friedrich Nietzsche (1889), Götzen-Dämmerung - oder - Wie man mit dem Hammer philosophirt (Afgodenschemering), Leipzig: Verlag von C. G. Neumann, 1889, Sprüche und Pfeile (Spreuken en pijlen) 8.
• Aanhaling(en): Serpil Gozutok, Dat wat me niet doodt, maakt me sterker, SociaalVerhaal.nl, ongedateerd.

• „Zonder muziek zou het leven een vergissing zijn.”

• Origineel in het Duits:
  “Ohne Musik wäre das Leben ein Irrtum.”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Götzen-Dämmerung, Sprüche und Pfeile, p. 33.
• Aanhaling(en): Henk Rijkers, Nietzsche & muziek, Katholiek Nieuwsblad, 17 november 2011.

• „Wij hebben hem gedood – jullie en ik! Wij allen zijn zijn moordenaars!”

• Origineel in het Duits:
  “Wir haben ihn getötet – ihr und ich! Wir alle sind seine Mörder!”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Die fröhliche Wissenschaft, 1882
• Aanhaling(en): Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur, Uitgeverij Vantilt, Amsterdam en Nijmegen, 2013, ISBN 9789460041334, p. 35.
• Met ihn is God bedoeld. Nietzsche geeft hiermee antwoord op de door hemzelf gestelde vraag waar God is gebleven.

• „Wat is dus waarheid? Een beweeglijk leger van metaforen, metoniemen, antropomorfismen.”

• Origineel in het Duits:
  “Was ist also Wahrheit? Ein bewegliches Heer von Metaphern, Metonymien, Anthropomorphismen [...].”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinne, 1873, H. 1
• Aanhaling(en): Douwe Draaisma, De metaforenmachine, een geschiedenis van het geheugen, 3e druk (2003), Historische Uitgeverij, Groningen, p. 4

• „Dat iedereen mag leren lezen verpest op den duur niet alleen het schrijven, maar ook het denken.”

• Origineel in het Duits:
  “Daß jedermann lesen lernen darf, verdirbt auf die Dauer nicht allein das Schreiben, sondern auch das Denken.”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Vom lesen und schreiben in: Also sprach Zarathustra, 1883
• Aanhaling(en): Cyrille Offermans, "Voor en na de behandeling. Over de verloedering van het (literatuur)onderwijs" in: Raster, 1989, p. 96

• „Niemand liegt zoveel als iemand die verontwaardigd is.”

• Origineel in het Duits:
  “Und Niemand lügt soviel als der Entrüstete.”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Jenseits von Gut und Böse, 1886, H. 26
• Aanhaling(en): Tineke Beeckman, Ken jezelf. Een openhartige filosofie, 2023, p. 80

• „De waanzin is bij individuen een zeldzaamheid, – maar bij groepen, partijen, volken en tijdperken de regel.”

• Origineel in het Duits:
  “Der Irrsinn ist bei Einzelnen etwas seltenes, – aber bei Gruppen, Parteien, Völkern, Zeiten die Regel.”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Jenseits von Gut und Böse, 1886, H. 4
• Aanhaling(en): Jan Postma, De Groene leest… De Groene (jaargang 143), De Groene Amsterdammer, 31 december 2019
• Het idee dat er wijsheid schuilt in de menigte was niet aan Nietzsche besteed.

• „Wat hebben we aan een boek dat ons niet eens boven alle boeken uittilt?”

• Origineel in het Duits:
  “Was ist an einem Buche gelegen, das uns nicht einmal über alle Bücher hinweg trägt?”
• Bron: Friedrich Nietzsche, Die fröhliche Wissenschaft, 1887, p. 190
• Aanhaling(en): Achttien schrijvers over de belangrijkste boeken in 2018, NRC.nl, 27 december 2018