Montesquieu

Montesquieu in 1728.

Wikipedia

Charles de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu (1689-1755) was een Frans filosoof.

Lettres persanes (1721)

• „In geen koninkrijk hebben zoveel burgeroorlogen gewoed als in dat van Christus.”

• Origineel in het Frans:
  “Aucun royaume n’a tant souffert de guerres civiles que le royaume du Christ.”
• Bron: Lettres Persanes (1721)
• Aanhaling(en): Piet Hein Donner Verdraagzaamheid in Nederland, Naar een verdraagzamer Nederland, H. III, p. 11.

De l'esprit des lois (1748)

• „Alles zou verloren zijn als een en dezelfde man of een lichaam van belangrijke mannen, zij het van de adel of uit het volk, deze drie machten zou uitoefenen.”

• Origineel in het Frans:
  “Tout serait perdu, si le même homme, ou le même corps des principaux, ou des nobles, ou du peuple, exerçaient ces trois pouvoirs: celui de faire des lois, celui d'exécuter les résolutions publiques, et celui de juger les crimes ou les différends des particuliers.”
• Bron: De L'esprit des Lois (1748), livre XI, chap. VI. De la Constitution d’Angleterre.
• Aanhaling(en): Spreektekst minister Plasterk op parlement.com, 9 mei 2007

• „Vrijheid is het recht om alles te doen wat de wet toestaat, en als een burger zou kunnen doen wat bij wet is verboden, dan zou hij niet langer vrij zijn, omdat zijn medeburgers hetzelfde zouden kunnen.”

• Origineel in het Frans:
  “La liberté est le droit de faire tout ce que les lois permettent ; & si un citoyen pouvoit faire ce qu’elles défendent, il n’auroit plus de liberté, parce que les autres auroient tout de même ce pouvoir.”
• Bron: Montesquieu, De l'esprit des lois, vol. I, 1748, boek IX, hoofdstuk 3, p. 241
• Aanhaling(en): De trol, Het Haagse Complot, 11 april 2013.

• „Het grote voordeel van het uitoefenen van de wetgeving door vertegenwoordigers bestaat hierin, dat deze de nodige bekwaamheid hebben om te beraadslagen. Het volk is daartoe in geen geval bekwaam. Hierin ligt juist een van de voornaamste wantoestanden van de democratie.”

• Origineel in het Frans:
  “Le grand avantage des représentants, c'est qu'ils sont capables de discuter les affaires. Le peuple n'y est point du tout propre; ce qui forme un des grands inconvénients de la démocratie.”
• Bron: De l’objet des états divers, De L'Esprit des Lois, Livre XI, Ch. VI.
• Aanhaling(en): Scheiding der machten, CommunicatieOnline.nl, 24 augustus 2007.

• „Het gaat er niet om dat wordt aangezet tot lezen, maar tot denken.”

• Origineel in het Frans:
  “Il ne s'agit pas de faire lire, mais de faire penser.”
• Bron: Esprit des lois (1777)/L11/C20
• Aanhaling(en): Veenbaas, Japik, De Verlichting als kraamkamer, Nieuw Amsterdam, 2013, p. 101
• Slotwoord van De l'esprit des lois.

Pensées

• „De meeste mensen zijn meer tot grote daden in staat dan tot goede.”

• Origineel in het Frans:
  “La plupart des hommes sont plus capables de grandes actions que de bonnes.”
• Bron: "Variétés" in: Pensées diverses, ed. 1879
• Aanhaling(en): Kroonprinses Beatrix opende Zweedse Rode Kruis-ziekenhuis te Zierikzee, Zierikzeesche Nieuwsbode, 13 mei 1957, p. 1 (kader rechtsonder).
• In dit postume aforisme, dat een zeker pessimisme ten aanzien van de mens uitdraagt, suggereert Montesquieu dat het in de maatschappij eerder om status en aanzien gaat dan om wat werkelijk in moreel opzicht goed is.