Armando

Uit Wikiquote
Armando, voor een schilderij van hem, op de Kunst-RAI van 2012
Informatie bij zusterprojecten:
artikel in Wikipedia
media bij Commons
Informatie in externe bronnen:
DBNL pagina in DBNL
IMDb pagina in IMDb
KB pagina in KB-catalogus
RKD pagina in RKD

Armando (Amsterdam, 18 september 1929 - Potsdam, 1 juli 2018) (geboren als Herman Dirk van Dodeweerd) was een Nederlandse kunstschilder, beeldhouwer, dichter, schrijver, violist, journalist, film-, televisie- en theatermaker..

Citaten van Armando[bewerken]

Citaten, 1955 - 1975[bewerken]

  • „..een geheel nieuwe kunst moet komen en alles wijst er op dat ze komt. Niet mooi en lelijk meer, niet goed en kwaad meer (ze bestaan nog steeds), maar een kunst die geen kunst meer is maar een gegeven feit (als onze schilderijen)”
  • Bron: Armando, 1959 'Credo1.', in Holländische Informelle Gruppe, catalogus bij tentoonstelling in Galerie Gunar, Düsseldorf, 1959
  • Aanhaling(en): Antoon Melissen, 'Nul=0. De Nederlandse avant-garde van de jaren zestig in een Europese context', in: Nul=0. De Nederlandse Nul* groep in een internationale context, Tijs Visser en Colin Huizing (red.), Schiedam/Rotterdam 2011, p. 13
  • De gehele tekst van 'Credo1.' werd door de Nederlandse kunstcritici niet bepaald gunstig ontvangen, omdat hij daarin het gehele landelijke kunstklimaat veroordeelde
  • „Bekendmaking. Eindelijk is het in Nederland ook zo ver: het laatste militant verzet tegen de abstracte kunst is gebroken. De in stilleven en het naakt vergrijsde artisten bekeren zich massaal tot de non-figuratieve kunst. De beschaafde Heren met de Goede Smaak en het Vakmanschap, de jongens van het kompromis, die zo bijtijds de bakens weten te verzetten, de schilders van het moderne en toch mooie, voelen zich thans thuis in een vormentaal van de zog. Avant-garde. ONS INTERESSEERT ALLEEN HET ZWARTE EINDE: LEVE DE PERMANENTE REVOLUTIE !”
  • „Een schilderij is net zoveel waard als geen schilderij. / Een plastiek is net zo goed als geen plastiek. / Een machine is net zo mooi als geen machine. / Muziek is net zo aangenaam als geen muziek. / Geen kunsthandel is nog wel zo doelmatig als kunsthandel. / Iets is haast niets (niet iets). Was het tot nog toe heiligschennis te twijfelen aan de slogan: 'zonder kultuur kan een volk niet leven', nu verklaren wij: Het Nederlandse Volk heeft voor zijn welzijn helemaal geen kunst nodig, ja: kunst kan gemist worden als kiespijn!”
  • Bron: Armando, uit 'Manifest van Niets', bij de expositie 'Internationale tentoonstelling van Niets', in Galerie 207, Amsterdam 1961
  • Aanhaling(en): tijdschrift Randstad 11, 12 - 1966
  • De tekst van het manifest was door Armando geschreven; de deelnemende kunstenaars waren Onorio, Bazel; Carl Laszlo, Bazel; Bazon Brock, Itzehoe; Piero Manzoni, Milaan; Henk Peeters, Arnhem; Jan Henderikse, Düsseldorf; Jan Schoonhoven, Delft; Megert, Bern; Arthur Køpcke, Kopenhagen; Silvano Lora, Parijs
  • „De wereld swingt niet, het is niet verrukkelijk en niet lekker, laat staan huiveringwekkend.”
  • Bron: Armando, 'Huilen met Remco.' in Gard Sivik 31, 1963, p. 245-246
  • Aanhaling(en): Kiedes van Wouden, In de stilte hoor je meer dan in de herrie - master-thesis Kunstgeschiedenis, Universiteit van Utrecht, juni 2019, p. 35
  • „In de beeldende kunst zijn de stemmen van de verscheurde, klagende kunstenaarszielen al gesmoord in autobanden, lichtbundels, ijskasten, bouten, gasvlammen, spijkers en geluidsgolven.”
  • Bron: Armando, Gard Sivik nr. 31, 1963
  • Aanhaling(en): Ed Schuyt, 'Deel D - Beweging in de cultuur', in Welvaart in zwart-wit p. 426
  • Dat waren de materialen van de Nul-kunstenaars, in plaats van verf op doek van de Cobra-kunstenaars, waartegen Armando zich graag afzette
  • „Voor het eerst in de kunstgeschiedenis levert de kunstenaar geen commentaar op de werkelijkheid. Hij interpreteert niet. Hij aanvaardt de werkelijkheid. [..] Een kunstenaar die geen kunstenaar meer is: slechts een koel en zakelijk oog.”
  • Bron: Armando, 'Over het lijk van de Renaissance', in tijdschrift Gard Sivik, nr. 32, 1963
  • Aanhaling(en): J. Wesseling, Alles was mooi. Een geschiedenis van de Nul-beweging, Meulenhoff/Landshoff Amsterdam 1989, p. 36
  • Later zou het koele, zakelijke oog minder afstandelijk gaan worden, zie zijn latere citaten
  • „Zoek de Natuur. Zij kent en zegt. Zoek het woud. Zoek in het woud uzelve en hem die u dood achterliet [..] Dit landschap heeft kwaad gedaan. Ik kan de legers vermoeden. Het is hier vredig, maar opgepast [..] hier was pijn, hier ranselde de medemens. De Tijd heeft schuld, alles groeit weer, maar denken wordt vergeten.”
  • Bron: Armando, Dagboek van een dader, uitgeverij Tango, Leiden, 1973
  • Aanhaling(en): Pieter de Nijs, 'Ik heb iets vreselijks gezien - De stoere gevoeligheid van Armando', in Bzzlletin, 1989-90, p. 9
  • In zijn Dagboek van een dader presenteert Armando voor het eerst zijn bekende metafoor van het schuldige landschap'; De dader' moet blijven zoeken naar wat is gebeurd, ondanks de tegenwerking van natuur en tijd, die alle herinneringen proberen uit te wissen

Citaten, vanaf 1975[bewerken]

  • „De bouten waren het eerst, daarna de platen. Ik weet nog precies dat ik de eerste gemaakt heb, op een zaterdagmiddag in mijn atelier op de Prins Hendrikkade, zo in één keer.”
  • Bron: Cato Cramer 1979, interview in catalogus Abstracte kunst uit de jaren 1960 en zeventig, een keuze uit de verzameling van het Centraal Museum, Cato Cramer, Centraal Museum Utrecht, 1979
  • Aanhaling(en): Henk Pijnenburg 'Privé Domein 133: Armando (1929-2018): De mens is een eigenaardige zelfs minderwaardige vinding', museum Voorlinden, p. 3
  • In de NUL periode vanaf 1960 zijn het autobanden, bouten, spijkers, prikkeldraad en platen van hardboard en metaal die Armando gebruikte voor het samenstellen van zijn kunst - in monochrome kleuren zoals rood, zwart en wit
  • „Wat ik in die tijd ook mooi vond waren leegtes. Grote oppervlaktes met slechts één kleur: fabrieksterreinen of kazernes, al die misselijkmakende regelmaat, griezelig ook. Zoiets heeft voor mij altijd een dubbele betekenis. ’t Komt omdat het Duitse leger mooi was. Het kwaad dat mooi is. Daar dacht ik altijd aan op de achtergrond. Instinctief koos ik ook harde materialen, die spraken me aan, hoorden bij me.”
  • Bron: Cato Cramer 1979, interview in catalogus Abstracte kunst uit de jaren 1960 en zeventig, een keuze uit de verzameling van het Centraal Museum, Cato Cramer, Centraal Museum Utrecht, 1979
  • Aanhaling(en): Henk Pijnenburg 'Privé Domein 133: Armando (1929-2018): De mens is een eigenaardige zelfs minderwaardige vinding', museum Voorlinden, p. 4
  • De regelmaat en geometrische structuur van fabrieken en kazernes vielen toen bij Armando samen met de regelmaat die de Nul-groep voorstond in haar kunst; niets daarin mocht afleiden door op te vallen
  • „Schuldige bosrand, jaja, alles goed en wel, maar als je ziet hoe zo'n bos zich indertijd voor een deel opzij heeft laten dringen voor het bouwen van zgn. barakken, ja, dan bekruipt je even een gevoel van medelijden. Maar de rest van het bos blijft schuldig. Het heeft alles gezien en toegelaten, zonder een woord te zeggen. [..] Ik noem het 'schuldig landschap'. Ik kan ook zeggen: 'vijandig landschap'. Goede voornemens. Het landschap zal door mijn toedoen in z'n schulp kruipen, wees daar zeker van. Ik ga behoedzaam in de aanval. We gaan het landschap aanpakken. We gaan heersen.”
  • „Waar gaat dat boek over [ zijn eigen boek Aantekeningen over de vijand uit 1981]. Dat is moeilijk te zeggen. Volgens mij gaat het over gedoe. Over menselijk gedoe. Men zegt dat het met 'de oorlog' te maken heeft. Ik weet dat zo net nog niet, ik dacht eigenlijk dat het meer met mensen te maken heeft, maar ik vergis me wel meer. [..] Nee, niet 'de' oorlog. Liever de vederlichte voorvallen, die zijn soms krijgshaftig genoeg. [..] Of gewoon de onverhoedse samenspraak.”
  • Bron: Armando, Krijgsgewoel, uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1986
  • Aanhaling(en): Pieter de Nijs, 'Ik heb iets vreselijks gezien - De stoere gevoeligheid van Armando', in Bzzlletin, 1989-90, p. 11
  • Aantekeningen over de vijand bevat notities met als thema de vijand, zowel in oorlogs- als in vredestijd. Er blijft ongenoemd wie de vijand precies is; hoogstens worden diens eigenschappen geschetst. En zelfs die zijn niet altijd dezelfde. De vijand blijft zo een raadsel.
  • „Ik denk niet in de eerste plaats aan mijn eigen werken die deel uitmaken van de bijzondere tentoonstelling. Een aantal van de geleende werken is onvervangbaar. [over zijn eigen verbrande werk:] Dat ruimt lekker op.”
  • Bron: Armando, Volkskrant, c 23 oktober 2007
  • Aanhaling(en): NPO-kennis 'Wie was Armando'
  • In 1998 opende in Amersfoort het Armando Museum in de Elleboogkerk; een grote brand op 22 oktober 2007 maakt een einde aan zijn droom. Ook een aantal geleende werken van andere Nul-kunstenaars verbrandden toen, wat Armando erg betreurde
  • „Terwijl het licht zich probeert te / ontvouwen, is de stad opstandig, / de verschrikking heeft zichzelf overleefd, / het einde nadert de onderdanen, / nadert de onontkoombaarheid. - Het grillige licht wil bezitten, / wil veinzen, / maar het licht is machteloos, /het licht is ontmanteld.”
  • Bron: Armando, Gedichten 2009, uitgeverij Augustus, Amsterdam-Antwerpen, 2009
  • Aanhaling(en): Poetry International Rotterdam, gedicht 'Licht', in Archives
  • 'Licht' en ook de 'Afwezigheid van licht' speelt onder andere in zijn beeldende werk een belangrijke rol. Dit is het openingsgedicht van zijn bundel uit 2009

Citaten, ongedateerd[bewerken]

  • „Geen mening hebben, zoveel mogelijk informatie verzamelen. En laat de lezer er dan maar mee doen wat hij wil.”
  • „Ik heb de oorlog zo gehaat, ik ben de oorlog zelf geworden.”
  • Bron: Betty van Garrel, 'Baby null en de nullo's' in De Nieuwe Stijl 1959-1966, Sjoerd van Faassen; De Bezige Bij, Amsterdam 1989, pp. 99-108
  • Aanhaling(en): Kiedes van Wouden, In de stilte hoor je meer dan in de herrie - master-thesis Kunstgeschiedenis, Universiteit van Utrecht, juni 2019, p. 36
  • Armando woonde in de oorlog dicht bij Kamp Amersfoort, het doorgangskamp voor veel joden tijdens de Duitse bezetting

Citaten over Armando[bewerken]

  • „Het onweert. Wat of ik liever heb, vraagt hij, nee, wat of ik gezelliger vind: onweer of afweergeschut. Ik afweergeschut. Is vertrouwder. Onweer is natuur, afweergeschut is een menselijke realiteit, is cultuur..”
  • Bron: Jan Elburg, artikel 'De dader in drievoud', in Armando, schrijver/schilder, uitgeverij De Haan, Weesp 1985
  • Aanhaling(en): Pieter de Nijs, 'Ik heb iets vreselijks gezien - De stoere gevoeligheid van Armando', in Bzzlletin, 1989-90, p. 16
  • Armando in gesprek met een Berlijnse dronkaard. Hij isoleerde graag fragmenten uit dagelijkse gesprekken en belicht daardoor het banale karakter van de dagelijkse omgangstaal, en ook de ironie zwarte humor die daarin naar boven komt
  • „Een vrijwel geheel verduisterde zaal wordt met plastic bedekt waarop enkele centimeters zwart water staat. De bezoekers gaan over een vlonder door de hen omringende 'onmetelijke diepte'.”
  • „Hij heeft een intensief leven geleid. En altijd vlijtig. Altijd werken. En volhouden, niet twijfelen aan je zelf. Dat soort dingen. Veel van geleerd. Hij bouwde een kathedraal van werk. Van tekeningen tot brons, van muziek tot Herenleed. Nooit iets van dat kan ik niet of dat doe ik niet. Nee, hij deed het.”
  • Bron: Cherry Duyns, 'Een kathedraal van werk', in In Memoriam, Ilse van der velden, VPRO, 2 juli 2018
  • Aanhaling(en): NPO-kennis 'Wie was Armando'
  • Cherry Duyns en Armando waren goede vrienden; ze hebben 25 jaar lang samen voor de VPRO Herenleed (1971-1994) gemaakt. Bovendien maakte Duyns de documentaire 'Armando, portret van een vriend' (2010)

Externe links[bewerken]

Personen Thema's Literatuur Films Televisie Spreekwoorden
Overgenomen van "https://nl.wikiquote.org/w/index.php?title=Armando&oldid=87884"