Immanuel Kant

Wikipedia

Immanuel Kant (1724-1804) was een Duits filosoof.

• „Ik geef ruiterlijk toe: het was juist de herinnering aan David Hume die vele jaren geleden mijn dogmatische sluimer doorbrak en die mijn onderzoek op het terrein van de speculatieve filosofie een heel nieuwe richting gaf.”

• Origineel in het Duits:
  “Ich gestehe frei: die Erinnerung des David Hume war eben dasjenige, was mir vor vielen Jahren zuerst den dogmatischen Schlummer unterbrach und meinen Untersuchungen im Felde der spekulativen Philosophie eine ganz andere Richtung gab.”
• Bron: Immanuel Kant, Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik, die als Wissenschaft wird auftreten können, 1783
• Aanhaling(en): Henri Oosthout, Het schandaal van de filosofie. Hoofdlijnen van het sceptische denken van de oudheid tot heden, 2018

• „Gedachten zonder inhoud zijn leeg, aanschouwingen zonder begrippen zijn blind.”

• Origineel in het Duits:
  “Gedanken ohne Inhalt sind leer, Anschauungen ohne Begriffe sind blind”
• Bron: Immanuel Kant, Kritik der reinen Vernunft - 2. Auflage - Kapitel 22, Project Gutenberg.
• Aanhaling(en): Leon Heuts, Wilders en de poffertjespan, Filosofie.nl, 27 augustus 2010.

• „Sapere aude!”

• Bron: Immanuel Kant, Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?, 1784
• Aanhaling(en): Noodzakelijke scepsis, 8weekly.nl, 31 oktober 2014
• Het citaat wordt vertaald als Durf te denken!
• Het citaat werd eerst gebruikt door de Romeinse dichter Horatius in Epistularum liber primus I.2.40 (20 v.Chr.), maar nadat Kant het gebruikte in zijn essay werd het bekend als motto van de verlichting.

• „Uit hout zo krom als dat waarvan de mens gemaakt is, kan niets worden getimmerd dat helemaal recht is.”

• Origineel in het Duits:
  “[A]us so krummem Holze, als woraus der Mensch gemacht ist, kann nichts ganz Gerades gezimmert werden. Nur die Annäherung zu dieser Idee ist uns von der Natur auferlegt.”
• Bron: Immanuel Kant, Idee zu einer allgemeinen Geschichte in weltbürgerlicher Absicht, 1784 (Akademie-Ausgabe, vol. VIII, p. 23)
• Aanhaling(en): Raymond van den Boogaard, Moeten we niet zelf goden worden?, De Groene Amsterdammer, 8 januari 2020

• „Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te danken heeft. Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van een ander.”

• Origineel in het Duits:
  “Aufklärung ist der Ausgang des Menschen aus seiner selbst verschuldeten Unmündigkeit. Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung eines anderen zu bedienen”
• Bron: Immanuel Kant, Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?, 1784
• Aanhaling(en): Wat de hele Westerse cultuur beheerst, Vrij Nederland, 8 december 2014

• „Een mens mag nooit enkel als middel worden gebruikt, maar dient altijd als een doel in zich te worden beschouwd en behandeld”

• Origineel in het Duits:
  “Handle so, dass du die Menschheit sowohl in deiner Person, als in der Person eines jeden andern jederzeit zugleich als Zweck, niemals bloß als Mittel brauchst”
• Bron: Immanuel Kant, Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, 1785
• Aanhaling(en): Waarom wil D66 uw lichaam collectiviseren?, Trouw.nl, 9 maart 2015

• „Autonomie is de grond voor de waardigheid van de menselijke en van elke redelijke natuur.”

• Origineel in het Duits:
  “Autonomie ist [also] der Grund der Würde der menschlichen und jeder vernünftigen Natur.”
• Bron: Immanuel Kant, Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (1785), ed. Akademie-Ausgabe, vol. IV, 1903, p. 436
• Aanhaling(en): Miriam Rasch, Autonomie. Een zelfhulpgids, 2022

• „Handel slechts volgens die stelregel, waarvan je tegelijk kunt willen dat hij tot algemene wet wordt.”

• Origineel in het Duits:
  “handle nur nach derjenigen Maxime, durch die du zugleich wollen kannst, dass sie ein allgemeines Gesetz werde.”
• Bron: Immanuel Kant, Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (1785), ed. Akademie-Ausgabe, vol. IV, 1903, p. 421
• Aanhaling(en): Vertrek van Schmidt is een groot verlies, Nederlands Dagblad, 28 oktober 1982
• Eerste formulering van de categorische imperatief, die eist dat de manier waarop we ons handelen moreel legitimeren voor iedereen moet kunnen gelden.

• „De mens wil eendracht, maar de natuur weet beter wat goed is voor de soort, zij wil tweedracht”

• Origineel in het Duits:
  “Der Mensch will Eintracht; aber die Natur weiß besser, was für seine Gattung gut ist: sie will Zwietracht”
• Bron: Immanuel Kant, Idee zu einer allgemeinen Geschichte in weltbürgerlicher Absicht, 1784
• Aanhaling(en): Neopopulistische polarisatie in het licht van de politieke historie niets bijzonders, Civis Mundi, 1 september 2011

• „Twee dingen vervullen het gemoed met steeds nieuwe en steeds toenemende bewondering en ontzag, hoe vaker en intenser het nadenken zich erop toelegt: de sterrenhemel boven mij en de morele wet in mij.”
  → variant: “Twee dingen vervullen de geest met steeds nieuwe en toenemende bewondering en eerbied, hoe vaker en langduriger het denken zich ermee bezighoudt: de sterrenhemel boven mij en de morele wet in mij.”

• Origineel in het Duits:
  “Zwei Dinge erfüllen das Gemüt mit immer neuer und zunehmender Bewunderung und Ehrfurcht, je öfter und anhaltender sich das Nachdenken damit beschäftigt: Der bestirnte Himmel über mir, und das moralische Gesetz in mir”
• Bron: Immanuel Kant, Kritik der praktischen Vernunft, H.34, 1788; Kritiek van de praktische rede, vert. Jabik Veenbaas en Willem Visser, 2006
• Aanhaling(en): Dirk Verhofstadt, In gesprek met Etienne Vermeersch, VBK-Houtekiet, 2011, ISBN 9789089242006