Niccolò Machiavelli: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
| Regel 50: | Regel 50: | ||
*Als je een talrijk en strijdbaar volk wilt om een groot rijk te stichten, dan zul je nooit kunnen reageren zoals het jou belieft; als je daarentegen een volk klein en kwetsbaar houdt om het je wil op te leggen, en dan de macht in een nieuw gebied verwerft, dan kun je je daar niet handhaven of je bewind wordt dermate kwetsbaar dat je een prooi wordt van de eerste de beste agressor. |
*Als je een talrijk en strijdbaar volk wilt om een groot rijk te stichten, dan zul je nooit kunnen reageren zoals het jou belieft; als je daarentegen een volk klein en kwetsbaar houdt om het je wil op te leggen, en dan de macht in een nieuw gebied verwerft, dan kun je je daar niet handhaven of je bewind wordt dermate kwetsbaar dat je een prooi wordt van de eerste de beste agressor. |
||
== |
|||
== Discorsi (4) == |
|||
*Zwak is een vorst die niet onmiddellijk tot oorlogvoeren in staat is. |
|||
*Het blijkt dat twee bekwame vorsten achter elkaar voldoende is om de wereld te veroveren. |
|||
*Het lijdt geen enkele twijfel dat als ergens mannen zijn maar geen soldaten, dat te wijten is aan de vorst, en niet aan een gebrek van bodem of natuur. |
|||
*De geschiedenis geeft aanleiding tot drie opmerkingen. |
|||
**Ten eerste: men mag nooit met een gedeelte van de beschikbare middelen zijn hele fortuin op het spel zetten. |
|||
**Ten tweede: in een goed georganiseerde staat worden misdaden nooit gecompenseerd door verdiensten. |
|||
**Ten derde: het is nooit verstandig akkoorden te sluiten waarvan de naleving in twijfel moet of kan getrokken worden. |
|||
*Het is altijd onverstandig bevonden om alle fortuin op het spel te zetten zonder daarbij alle middelen aan te spreken. |
|||
*Een goed georganiseerde staat vergeeft zijn burgers nooit vergrijpen vanwege verdiensten, maar kent beloningen voor goede daden en straffen voor slechte. |
|||
*Want als een burger die belangrijks voor zijn land gedaan heeft daardoor niet alleen aanzien verwerft maar ook het vermetele [[vertrouwen]] dat hij straffeloos een vergrijp kan plegen, dan zal zijn optreden binnen de kortste keren zo brutaal worden dat van een goed georganiseerde samenleving geen sprake meer zal zijn. |
|||
*Als men wil dat op vergrijpen straffen blijven staan, dan is het beslist noodzakelijk om beloningen uit te loven voor verdiensten. |
|||
*Wie de politieke [[orde]] in een vrije staat wil veranderen en wil dat de nieuwe [[orde]] geaccepteerd wordt en zich tot ieders tevredenheid consolideert, dient de oude structuren voor het oog althans voor het oog te laten voortbestaan; dit om te voorkomen dat het volk denkt dat er een nieuwe [[orde]] is ingevoerd.. dit is de regel waaraan iemand zich dient te houden die een nieuwe politieke [[orde]] wil vestigen hetzij in de vorm van een republiek hetzij in de vorm van een monarchie. |
|||
*Maar wil men een absoluut bewind vestigen, dat in de literatuur wordt aangeduid met de term tirannie, dan dient men alles radicaal te veranderen. |
|||
*De ondeugd die ondankbaarheid heet, vindt haar oorzaak in gierigheid of achterdocht. |
|||
*Een vorst die wil vermijden dat hij zijn leven lang achterdochtig of ondankbaar moet zijn, moet persoonlijk de [[leiding]] van de militaire operaties op zich nemen. |
|||
*Als een staat intern of extern in een gevaarlijke situatie is beland en die situatie escaleert zóver dat iedereen de schrik om het hart slaat, dan is het veel veiliger om tijd te winnen, dan om te proberen die ontwikkeling de kop in te drukken. |
|||
*Want pogingen om zo'n ontwikkeling te smoren wakkeren haar bijna altijd aan, en brengen de kwalijke gevolgen die gevreesd worden dichterbij. |
|||
*Het is extra moeilijk om zo'n gevaar in een beginstadium te onderkennen, omdat de mensen het [[idee]] hebben dat nieuwe dingen altijd gesteund moeten worden; en bij die steun gedijen met name dingen die enige belofte lijken in te houden en ondernomen worden door jonge mensen. |
|||
*Gegeven het feit dat het nu eenmaal moeilijk is zo'n kwaad te onderkennen als het de kop opsteekt, wat te wijten is aan de bedrieglijke omstandigheden van al wat nieuw is, vind ik het verstandiger om als het eenmaal onderkend is, tijd te nemen dan om er dwars tegen in te gaan. Want als men de tijd neemt bereikt men dat het kwaad óf vanzelf verdwijnt, óf althans wordt uitgesteld. |
|||
*Als een vorst iets wil vernietigen of van zijn onstuimigheid beroven, laat hij dan altijd goed oppassen dat hij niet aanwakkert wat hij wil uitdoven, dat hij niet vast blijft zitten aan wat hij weg wil duwen, dat hij niet onder water zet wat hij alleen maar wil besproeien. |
|||
*Men dient zorgvuldig de hardnekkigheid van de kwaal in te schatten en als men in staat blijkt die te genezen, rigoureus het mes er in te zetten. Zo niet, dan dient men de zaak te laten rusten is en is elke poging in die richting uit den boze. |
|||
*De macht vindt gemakkelijk de titels, niet de titels de macht. |
|||
*Een dictator wordt [in Rome] niet voor onbepaalde tijd, maar voor slechts korte periode benoemd, en alleen om het probleem aan te pakken waarvoor hij was aangesteld. |
|||
*Zonder een dergelijke institutie [dictatorschap] komen staten uitzonderingssituaties moeilijk te boven. Want de normale instellingen van een republiek werken traag: geen enkel bestuurslichaam en geen enkele functionaris kan iets alleen afhandelen en men is voortdurend op elkaar aangewezen; en omdat het tijd kost om de meningen tot elkaar te brengen, is zo'n behandelwijze levensgevaarlijk als een acute kwaal moet worden bestreden. |
|||
*Mijn conclusie is dat een republiek die bij acuut gevaar geen beroep kan doen op een dictator of vergelijkbare gezagsdragers, in kritieke situaties altijd te gronde zal gaan. |
|||
*De wonden en de klappen die een mens zichzelf vrijwillig toebrengt, doen veel minder pijn dan de wonden en de klappen die hem door anderen worden toegebracht. |
|||
{{wikipedia}} |
|||
{{commonscat}} |
|||
{{menu}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Machiavelli, Nicolò}} |
|||
[[Categorie:Italiaans persoon]] |
|||
[[Categorie:Wetenschapper]] |
|||
[[ar:ميكافيلي]] |
|||
[[az:Nikkolo Makiavelli]] |
|||
[[bg:Николо Макиавели]] |
|||
[[bs:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[cs:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[de:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[en:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[es:Nicolás Maquiavelo]] |
|||
[[eu:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[fi:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[fr:Nicolas Machiavel]] |
|||
[[gl:Maquiavelo]] |
|||
[[he:ניקולו מקיאוולי]] |
|||
[[hr:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[hu:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[hy:Նիկոլո Մաքիավելի]] |
|||
[[it:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[ka:ნიკოლო მაკიაველი]] |
|||
[[ko:니콜로 마키아벨리]] |
|||
[[ku:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[li:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[lt:Nikolas Makiavelis]] |
|||
[[pl:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[pt:Nicolau Maquiavel]] |
|||
[[ru:Никколо Макиавелли]] |
|||
[[sk:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[sl:Niccolo Machiavelli]] |
|||
[[sq:Nikolo Makiaveli]] |
|||
[[sr:Николо Макијавели]] |
|||
[[sv:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[tr:Niccolò Machiavelli]] |
|||
[[uk:Нікколо Макіавеллі]] |
|||
Versie van 16 jan 2013 09:57
Niccolò Machiavelli (1469 - 1527) was een filosoof, politicus en schrijver in Florence.
HEY STOMME ROESMOP VEEL PLEZIER JOENGEUHHHHH
ooezuo^^ç z
Discorsi
KAKASTRONT
Discorsi (2)
- Eén enkele persoon is wel geschikt om iets op te bouwen, maar als de verantwoordelijkheid voor wat hij heeft opgebouwd bij de eenling blijft . Om te beginnen dient men dan de macht in zo'n staat te grijpen om vrijheid van handelen te hebben.
Discorsi (3)
- Sommige schrijvers over staatkundige zaken beweren dat in een staat drie bestuursvormen mogelijk zijn die ze monarchie, aristocratie en democratie noemen.een monarchie vervalt gauw tot tirannie, een aristocratie gauw tot oligarchie en een democratie glijdt gauw af naar anarchie.
- Ik vind alle genoemde bestuursvormen verderfelijk, vanwege het kortstondige leven dat de drie goede beschoren is en vanwege de kwaadaardige natuur van de drie slechte.
- Verstandige wetgevers hebben deze gebreken onderkend en daarom elke van deze typen in hun zuivere vorm vermeden en gekozen voor een bestuursvorm die elementen van alle drie bevat: een bestuursvorm die zij als duurzamer en stabieler beschouwen omdat zo in één en dezelfde stad monarchie, aristocratie en democratie naast elkaar bestaan en elkaar controleren.
- Mensen laten zich alleen van hun goede kant zien als de omstandigheden daartoe dwingen. Maar zodra iedereen vrij spel heeft en kan doen en laten wat hij wil, zijn verwarring en chaos direct overal troef.
- Daarom zegt men dat honger en armoede de mensen leren werken, en dat wetten ze leren zich te gedragen.
- Waar een goede krijgsmacht bestaat, bestaat een goede organisatie.
- Het volk is, zoals Cicero zegt, weliswaar onwetend maar heel goed in staat om de waarheid te onderkennen.
- Elke stad moet het volk de kans geven om op de een of andere manier zijn eisen kenbaar te maken, en vooral steden die als het er op aankomt van de diensten van het volk gebruik willen maken.
- Een van de eerste dingen die wijze grondleggers van staten hebben gedaan, is het inbouwen van garanties ter bescherming van de vrijheid; afhankelijk van de manier waarop dat is gebeurt duurt de vrijheid korter of langer.
- De bescherming van iets moet worden toevertrouwd aan degene die de minste behoefte heeft om dat ten eigen nutte aan te wenden.
- Bij de adel leeft een sterke behoefte om te overheersen en bij het volk uitsluitend de behoefte om niet overheerst te worden. Als de bescherming van de vrijheid in handen van mensen uit het volk gelegd wordt, mag men daarvan redelijkerwijs verwachten dat zij meer zullen doen om haar in stand te houden en, omdat zij zelf de macht niet kunnen grijpen, ook niet zullen toestaan dat anderen dat doen.
- De vraag is wie grotere schade aanrichten in een stad: mensen die streven naar méér, of mensen die bang zijn te verliezen wat ze hebben?
- De spanningen worden in de meeste gevallen opgeroepen door wie bezit, want de angst iets kwijt te raken maakt dat hij dezelfde gaat nastreven als iemand die zijn bezit nog verwerven moet.
- De mensen denken dat hun bezit niet veilig is als het niet regelmatig wordt vergroot.
- Als je een talrijk en strijdbaar volk wilt om een groot rijk te stichten, dan zul je nooit kunnen reageren zoals het jou belieft; als je daarentegen een volk klein en kwetsbaar houdt om het je wil op te leggen, en dan de macht in een nieuw gebied verwerft, dan kun je je daar niet handhaven of je bewind wordt dermate kwetsbaar dat je een prooi wordt van de eerste de beste agressor.
==