Gehoorzaamheid
Gehoorzaamheid is de bereidheid om bevelen op te volgen:
- „Niemand heeft het recht te gehoorzamen.”
- Origineel in het Duits:
“Kein Mensch hat das Recht zu gehorchen [bei Kant].” - Bron: Hannah Arendt, interview met Joachim Fest op NDR, 9 november 1964: Hannah Arendt und die "Banalität des Bösen"
- Aanhaling(en): Hannah Arendt en de banaliteit van het kwaad, Agenda Magazine, 24 april 2013
- Arendt vond het van een schandalige domheid hoe Eichmann zijn oorlogsmisdaden probeerde te verdedigen met een beroep op het plichtsbegrip van Immanuel Kant. Kants moraal schreef net het tegendeel voor van blinde gehoorzaamheid aan wetten.
- De uitspraak wordt veelal geciteerd zonder de woorden "bij Kant", wat gerechtvaardigd wordt doordat ze de zienswijze instemmend aanhaalde. Later in het interview had ze het over de "bijna krankzinnige idealisering van gehoorzaamheid". Toch blijft de totalitaire context belangrijk en valt niet af te leiden dat ze in alle omstandigheden een recht op ongehoorzaamheid verdedigde [1].
- Origineel in het Duits:
- „De negatieve voorwaarde voor de vrijheid is deze: Geen enkel mens is aan een ander gehoorzaamheid verschuldigd; hij is eerst vrij op voorwaarde dat al zijn daden niet worden bepaald door de wil van anderen maar door zijn eigen wil en overtuiging.”
- Origineel in het Frans:
“La condition négative de la liberté est celle-ci: aucun home ne doit obéissance á un autre; il n’este libre qu’á la condition que tous ses actes soient déterminés, non par la volonté d’autres homes, mais par sa volonté et par ses convictions propres.” - Bron: Michail Bakoenin, Oeuvres LCI/78; Deuxiéme Conférence.
(NL) Michail Bakoenin, Over anarchisme, staat en dictatuur, Hoofdstuk 2. - Aanhaling(en): Armoede is slavernij, 2012
- Origineel in het Frans:
